Artrit eklem iltihabı anlamına geliyor olsa da eklemlerde iltihaplanmaya neden olan değişik romatizmal hastalıklar bulunuyor. Romatizmal hastalıklarının bir grubunun temel tutulum yerinin eklemler olduğu biliniyor. Bunların içinde en sık olarak romatoid artrit ve spondiloartrite rastlanıyor. Bu iki hastalığın toplumda toplam görülme sıklığı ortalama olarak %1 civarında. Türkiye Romatoloji Derneği Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Timuçin Kaşifoğlu, artrit hastalığının emareleri, tanısı ve tedavisi hakkında mühim bilgiler paylaşıyor.
Eklem iltihabı her yaşta ve her iki cinsiyette görülse de artrite neden olan hastalıkların büyük kısmının ülkemizdeki tüm coğrafi bölgelerde benzer sıklıkta olduğu dikkat çekiyor. Eklem iltihabına neden olan en mühim hastalıklardan olan romatoid artrit ve spondiloartritlerde ailesel yatkınlık olabiliyor. Artrit hastalığının emareleri ve tanısı
Prof. Dr. Timuçin Kaşifoğlu, artritin en mühim bulgusunun eklemlerdeki şişlik, ağrı ve sabah tutukluğu bulunduğunu belirterek şu şekilde açıklıyor: “İltihaplı romatizmal hastalıklarda sabahları ortalama bir saat yada daha çok devam eden sabah tutukluğu, eklemleri rahat kullanamama yakınması mühim bir bulgudur. Artritin yeterince tedavi edilememesi durumunda ise eklemlerde biçim bozukluğu ve fonksiyon kaybı gelişebilir. Tanıda en mühim nokta hastanın yakınmalarını dinlemektir. Arkasından hastalıkla ilişkili laboratuvar testleri istenerek tanının doğrulanması hedeflenir.”Eklem iltihabının doğru tanınması ve tedavi edilmesi durumunda klinik yakınmalar düzeliyor. Sadece bunun için uzun soluklu bir tedavi ve romatoloji hekimin hastalığı takibinin gerekiyor. Erken tanı konulmayan yada doğru tedavi edilmeyen hastalarda maalesef eklemlerde kalıcı hasar gelişebiliyor. Bu durum hastanın eklem fonksiyonlarının bozulmasına ve hareketlerinde kısıtlanmaya yol açabiliyor.“Sigaranın romatoid artrit hastalığı ile ilişkisi pek oldukça çalışmada ortaya konuyor”
Eklem iltihabına neden olan hastalıklarda kalıtımın değişik oranlarda görevi bulunduğunu vurgulayan Prof. Dr. Timuçin Kaşifoğlu bu oranın romatoid artrit için yüzde 5 civarındayken, spondiloartritler için yüzde 60 düzeyinde olabileceğini ifade ederek şu şekilde devam ediyor: “Bu yüzden ailede iltihaplı romatizmal hastalığı olan bireylerin varlığı, öteki aile fertleri için değişik düzeylerde risk getirebilir. Sadece bu kesinlikle ailedeki öteki bireylerde hastalığın çıkacağı anlamına gelmez. Çevresel bazı faktörlerin iltihaplı romatizma gelişiminde katkısı bulunduğunu kati bilinmektedir. Bunlar içinde en iyi bilinenleri sigara, diş eti hastalıkları ve kilo fazlalığıdır. Bilhassa sigaranın romatoid artrit hastalığı ile ilişkisi pek oldukça çalışmada ortaya konmuştur. Sigara hastalığın ortaya çıkmasını kolaylaştırdığı benzer biçimde daha ağrı seyretmesine de yol açabilir. Bu yüzden ailesel yatkınlığı olduğu da kabul edilen bireylerin sigara içmemesi, eğer içiyorsa bırakmaları, ağzı hijyenlerinin iyi olması ve diş eti hastalıklarının tedavi edilmesi, aşırı kilo alımından kaçınılması önerilir. Genetik faktörleri oldukça fazla değiştiremeyeceğimiz göz önüne alınırsa, sigara, ağız bakımı ve aşırı kilo alımının önlenmesi benzer biçimde faktörlerin iltihaplı romatizmanın ortaya çıkmaması açısından mühim bulunduğunu unutmamak gerekir.”“Tedaviye başladıktan sonrasında klinik bulgular zaman içinde kayboluyor”
Romatizmal hastalıklar günümüzde oldukça başarıya ulaşmış olarak tedavi edilebilen hastalıklar. Prof. Dr. Timuçin Kaşifoğlu, “Bu hastalıkları son yıllarda daha iyi tedavi etmemizi elde eden seçeneklerimiz giderek artmaktadır. Romatoid artrit tedavisinde kullandığımız konvansiyonel diye isimlendirdiğimiz ilaçların yanı sıra biyolojik ilaçlar dediğimiz seçenekler mevcuttur. Hastalığı takip eden romatoloji doktoru bu ilaç seçeneklerinin uygun olanlarını belirleyip tedaviye başladıktan sonrasında klinik bulgular vakit içinde hafiler yada kaybolur” diyor.Hastalık aktifken sıcak kaplıca yada banyolar kesinlikle uygun değil”
Hastaların doğru bilmiş olduğu yanlışlara da değinen Prof. Dr. Timuçin Kaşifoğlu şu noktalara dikkat çekiyor: “Sanıldığının aksine kaplıcalar iltihaplı romatizmal hastalıkların tedavisine iyi gelmediği benzer biçimde klinik yakınmaların daha da kötüleşmesine yol açabilir. Bu yüzden hastalığın etken olduğu dönemlerde kesinlikle sıcak kaplıca yada banyolar uygun değildir. Eklem kireçlenmesi denilen iltihaplı romatizması olmayan bireylerde sıcak su tedavide kısmen de olsa yarar sağlayabilir. Bu yüzden takip eden romatizma doktorunun yönlendirmesi önemlidir. Öteki yanlış malum bir nokta kortizon içeren ilaçlar ile ilişkili ön yargılardır. Kortizonlu ilaçların oldukça zararı olan olduğu ve kilo aldırmış olduğu düşüncesi mühim bir korkudur. Sadece uygun doz, süre ve yeterli ellerde kullanıldığında bu grup ilaçlar hem oldukça işe yarar hem de istenmeyen tesirleri azca olur. Kortizonlu ilaçlar bir miktar iştahı açabilir. Bu yüzden fazla gıda tüketilmesi kilo artışı ile ilişkilendirilir. Bu grup ilaçları alan hastaların iştah artışı mevzusunda uyarılmaları ve fazla kalori almamaları durumunda korkulan bir kilo artışı olmaz. Kortizonlu ilaçlar uzun soluklu kullanım için uygun değildir. Bir kere başladığında yaşam boyu kullanılacağı düşüncesi oldukça doğru değildir. İdeali gereksinim kalmadığında kortizonlu ilaçların kesilmesidir. Bu kararın doğru zamanda alınabilmesi için tertipli tabip kontrolü önemlidir.” Fizyolojik egzersiz ve dengeli kilo hastaların yaşam kalitelerini artırıyor
Eklem iltihabı sebebiyle oldukça sayıda ilaç kullanmak durumunda kalan hastaların daha iyi bir yaşam sürdürebilmeleri için tertipli fizyolojik egzersiz yapmaları, fazla kilo almamaları kesinlikle öneriliyor. Alınan ilaçların yan tesiri hakkında informasyon sahibi olmak ve belirli aralıklarla kan tahlili yapılması, ilaçların istenmeyen etkilerinin takip edeni açısından ehemmiyet taşıyor. Bu yüzden romatoloji doktorunun önerilmiş olduğu sıklıkta hastaların takip edeni gerekiyor.Uzman olmayan kişilerden gelen ilaç önerilerine saygınlık edilmemeli
Prof. Dr. Timuçin Kaşifoğlu, kronik bir hastalığa haiz olmanın ve uzun soluklu ilaç kullanmak durumunda kalmanın pek oldukça hasta açısından kaygı verici bir durum bulunduğunu ifade ederek hastaların bilgilendirilmesinin ehemmiyet taşıdığına dikkat çekiyor: “Günümüzde pek oldukça bilgiye kolay ulaşılabilmektedir. Sadece bu bilgilerin doğruluğu oldukça fazla denetim edilmemektedir. Yanlış bilgilendirme sebebiyle ilaçlarını aksatan hastalar bir çok vakit şikayetlerinin artması sebebiyle tekrardan doktora başvurmak durumunda kalabilirler. Öteki mühim bir nokta ise, bitkisel besin takviyesi yada mucize ilaç adı altında satılmaya çalışılan ürünlerin faydası olmayacağı benzer biçimde karaciğer, böbrek benzer biçimde organlara hasar verebileceğidir. Romatizmal hastalığı olan bireyler için en mühim danışma deposu, hastalığı takip eden romatoloji doktorlarıdır. Türkiye Romatoloji Derneği’nin hazırlamış olduğu “Romatizmatv” web sitesi güvenilir ve doğru informasyon deposudur. Hastalar bilgilenme için bu web sitesinden faydalanabilirler. Çeşitli hasta gruplarının varlığı hastaların kendi tecrübelerini aktarabilmeleri açısından önemlidir. Sadece her kişinin hastalığı birbirinden değişik seyredebilir ve bir kişiye iyi gelen ilaç bir başkasında problem yaratabilir. Bu açıdan deneyim paylaşımı açısından hasta grupları önemlidir fakat ilaç önerilerine saygınlık etmemekte yarar vardır.”
Son Dakika Haberler